কেতিয়া উৎপাদন আৰম্ভ হ'ব নুমলীগড় বায়' ৰিফাইনেৰীৰ?

তেল কেন্দ্ৰীয় ৰাজহুৱা খণ্ডৰ উদ্যোগে দেশত পানীপথ (হাৰিয়ানা), বাথিণ্ডা (পঞ্জাৱ), নুমলীগড় (অসম), বৰগড় (ওড়িশা)ত ২জি ইথানল বায়’-ৰিফাইনেৰী স্থাপন কৰিছে । কেতিয়া উৎপাদন কৰিবলৈ সক্ষম হব নুমলীগড় বায় ৰিফাইেনৰী? এই সন্দৰ্ভত বিশিষ্ট সাংবাদিক অপূৰ্ব বল্লভ গোস্বামীৰ এই লেখা 'মোৰ মত' শিতানত আগবঢ়োৱা হ'ল।

ভাৰতে জি-২০ৰ সভাপতিত্বৰ সময়ছোৱাত শক্তি সুৰক্ষা আৰু জৈৱ ইন্ধন আৰু হাইড্ৰ'জেনৰ দৰে উদীয়মান ইন্ধনৰ বৰ্ধিত বিকাশৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। চৰকাৰে ২০১৬ চনৰ ১৬ ছেপ্টেম্বৰত ফিউৱেল চেল বাহনৰ বাবে হাইড্ৰ'জেনক অটোমোটিভ ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ বিষয়ে অৱগত কৰে।

দ্বিতীয় প্ৰজন্মৰ (২জি) ইথানল উৎপাদনক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী (জৈৱ ইন্ধন-বাটাৱৰণ অনুকুল) যোজনাক অৱগত কৰে। তেল কেন্দ্ৰীয় ৰাজহুৱা খণ্ডৰ উদ্যোগ (চিপিএছই)য়ে দেশত পানীপথ (হাৰিয়ানা), বাথিণ্ডা (পঞ্জাৱ), নুমলীগড় (অসম), বৰগড় (ওড়িশা)ত ২জি ইথানল বায়’-ৰিফাইনেৰী আৰু পানীপথত এটা প্ৰদৰ্শনমূলক প্ৰকল্প স্থাপন কৰি ইতিমধ্যে উৎপাদন আৰম্ভ কৰিছে। বিশ্বৰ ভিতৰতে জৈৱ ইন্ধন উৎপাদনকাৰী দেশসমূহৰ ভিতৰত ভাৰত অন্যতম।

ৰাজহুৱা খণ্ডৰ তেল বিপণন কোম্পানীসমূহে ঘৰুৱা উৎপাদকসকলৰ পৰা ইথানল ক্ৰয় কৰিছে আৰু তাৰ পিছত ইথানল যোগান বৰ্ষ (ই এছ ৱাই) ২০২১-২২ (ই এছ ৱাই: ১ ডিচেম্বৰৰ পৰা ৩০ নৱেম্বৰলৈ) ৪৩৩.৬ কোটি লিটাৰ ইথানল পেট্ৰ’লত মিহলাই ৫.৮৩ কোটি লিটাৰ ইথানল ক্ৰয় কৰিছে ২০২২-২৩ বিত্তীয় বৰ্ষত ডিজেলৰ সৈতে মিহলি কৰাৰ বাবে নৱেম্বৰ, ২০২২ লৈকে বায়’-ডিজেলৰ যোগান ধৰা হয়। তেল আৰু গেছ বিপণন কোম্পানীসমূহে (অ’জিএমচি) ২০২২ চনৰ ৩১ অক্টোবৰলৈকে কম্প্ৰেছড বায়’ গেছ (চিবিজি) ক্ৰয়ৰ বাবে সম্ভাৱ্য উদ্যোগীসকলক ৩৬৯৪টা লেটাৰ অৱ ইনটেণ্ট (এলঅ’আই) জাৰি কৰিছে। ভাৰতে জি-২০ৰ সভাপতিত্বৰ সময়ছোৱাত শক্তি সুৰক্ষা আৰু জৈৱ ইন্ধন আৰু হাইড্ৰজেনৰ দৰে ইন্ধনৰ বৰ্ধিত বিকাশৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে।

২জি ইথানল বায়’- শোধনাগাৰ। তেল কেন্দ্ৰীয় ৰাজহুৱা খণ্ডৰ উদ্যোগয়ে দেশত পানীপথ (হাৰিয়ানা), বাথিণ্ডা (পঞ্জাৱ), নুমলীগড় (অসম), বৰগড় (ওড়িশা)ত ২জি ইথানল বায়’-ৰিফাইনেৰী আৰু পানীপথ এটা প্ৰদৰ্শনমূলক প্ৰকল্প স্থাপন কৰিছে। পানীপথত জৈৱ শোধনাগাৰ জাতিটোৰ বাবে উৎসৰ্গা কৰা হৈছে। HPCLৰ বাথিণ্ডা,BPCLৰ বৰগড় আৰু নুমলীগড়ৰ উদ্যোগসমূহ নিৰ্মাণৰ উন্নত পৰ্যায়ত আছে।

জৈৱ শোধনাগাৰ হৈছে এনে শোধনাগাৰ যিয়ে জৈৱবস্তুক শক্তি আৰু অন্যান্য উপকাৰী উপজাত (যেনে ৰাসায়নিক পদাৰ্থ)লৈ ৰূপান্তৰিত কৰে। আন্তৰ্জাতিক শক্তি সংস্থাৰ জৈৱশক্তি কাৰ্য্য ৪২ য়ে জৈৱ শোধনক "জৈৱবস্তুৰ বহনক্ষম প্ৰক্ৰিয়াকৰণক জৈৱ-ভিত্তিক সামগ্ৰী (খাদ্য, খাদ্য, ৰাসায়নিক পদাৰ্থ, সামগ্ৰী) আৰু জৈৱশক্তি (জৈৱ ইন্ধন, শক্তি আৰু/বা তাপ)ৰ বৰ্ণালীলৈ" বুলি সংজ্ঞায়িত কৰিছে। শোধনাগাৰ হিচাপে জৈৱ শোধনাগাৰে প্ৰাৰম্ভিক কেঁচামাল (জৈৱবস্তু)ক একাধিক মধ্যৱৰ্তী পদাৰ্থ (কাৰ্বহাইড্ৰেট, প্ৰটিন, ট্ৰাইগ্লিচাৰাইড)লৈ ভগ্নাংশ কৰি একাধিক ৰাসায়নিক পদাৰ্থ প্ৰদান কৰিব পাৰে যিবোৰক অধিক মূল্য সংযোজিত সামগ্ৰীলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰি।

প্ৰতিটো শোধন পৰ্যায়ক "কেছকেডিং পৰ্যায়" বুলিও কোৱা হয়। জৈৱবস্তুক খাদ্য সামগ্ৰী হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিলে পৰিৱেশৰ ওপৰত প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰি সুবিধা হ'ব পাৰে, কাৰণ প্ৰদূষক নিৰ্গমন কম হয় আৰু বিপদজনক সামগ্ৰীৰ নিৰ্গমন হ্ৰাস পায়।

ইণ্ডিয়ান অইল কৰ্পৰেশ্যন লিমিটেডৰ (আই অ’ চি এল) পানীপথ হাৰিয়ানাত এছিয়াৰ প্ৰথমটো ২ জি ইথানল বায়’-ৰিফাইনেৰী। এই প্ৰকল্পৰ বাবে প্ৰজ প্ৰযুক্তি অনুজ্ঞাপত্ৰ প্ৰদানকাৰী আৰু ইপিচিএমৰ অংশীদাৰ।

এই জৈৱ শোধনাগাৰটোৱে প্ৰায় ১৫০০ চাকৰিৰ সৃষ্টি কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে। পথ, পৰিবহণ আৰু ঘাইপথ মন্ত্ৰী নীতিন গাডকাৰীয়ে দীৰ্ঘদিনৰ পৰা জৈৱ ইন্ধন ভিত্তিক প্ৰযুক্তি গ্ৰহণৰ পোষকতা কৰি আহিছে। শেহতীয়া পৰিস্থিতিত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে বিশ্ব জৈৱ ইন্ধন দিৱস উপলক্ষে হাৰিয়ানাৰ পানীপথত ভাৰতীয় তেল নিগম লিমিটেডৰ এছিয়াৰ প্ৰথমটো ২জি ইথানল বায়’-ৰিফাইনেৰী ২৩ আগষ্ট ২০২২ উন্মোচন কৰিছে।

এই প্ৰকল্পৰ বাবে প্ৰাজ প্ৰযুক্তি অনুজ্ঞাপত্ৰ প্ৰদানকাৰী আৰু ইপিচিএমৰ অংশীদাৰ আৰু ই প্ৰজৰ মালিকানাধীন প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ৰাইচ ষ্ট্ৰ'ক ইথানল উৎপাদনৰ বাবে ফিডষ্টক হিচাপে প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা হৈছে। ৩৫ একৰ ভূমিত বিস্তৃত এই ২জি ইথানল জৈৱ শোধনাগাৰটোৱে বছৰি ২ লাখ টন ধানৰ খেৰ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰি প্ৰাজৰ মালিকানাধীন প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰায় ৩ কোটি লিটাৰ ইথানল উৎপাদন কৰিবলৈ সক্ষম।

প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে সেইসময়ত উদ্বোধনী ভাষণ প্ৰসংগত উল্লেখ কৰিছিল যে, "আমাৰ বাবে জৈৱ ইন্ধনৰ অৰ্থ হ'ল সেউজ ইন্ধন, পৰিৱেশ ৰাহি কৰা ইন্ধন। এই আধুনিক উদ্যোগটো প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ লগে লগে হাৰিয়ানাৰ কৃষকসকলে য'ত প্ৰচুৰ পৰিমাণে ধান আৰু ঘেঁহু খেতি কৰা হয়, শস্যৰ অৱশিষ্ট ব্যৱহাৰৰ আন এক লাভজনক উপায় লাভ কৰিব। কৃষকসকলে এতিয়া লাভ কৰিব।"

জৈৱ ইন্ধন উৎপাদন আৰু ৰাষ্ট্ৰ নিৰ্মাণত অৰিহণা যোগোৱাৰ গৌৰৱ অনুভৱ কৰক। ১ লাখতকৈ অধিক কৃষকক উপকৃত কৰাৰ লগতে এই জৈৱ শোধনাগাৰে গ্ৰাম্য অঞ্চলত প্ৰায় ১৫০০ চাকৰিৰ সৃষ্টি কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে আৰু প্ৰতি বছৰে প্ৰায় ৩,২০,০০০ মেট্ৰিক টন (CO2) নিৰ্মূল কৰি ষ্টাবল জ্বলোৱা প্ৰদূষণৰ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বানটো মোকাবিলা কৰাত সহায় কৰিব যিটোৰ সমতুল্য বছৰি পথত প্ৰায় ৬৩,০০০ গাড়ী সলনি কৰা।

ইণ্ডিয়ান অইলে দাবী কৰা অনুসৰি ২জি বায়’ ৰিফাইনেৰীয়ে ৫০ লাখ টকাৰ বৈদেশিক মুদ্ৰা ৰাহি কৰিব ৫৫ কোটি - ৫০ কোটি টকা। প্ৰতি বছৰে ৬০ কোটি টকা, যিটো ইন্ধন আমদানিৰ ওপৰত ব্যয় কৰা হয়।

এই প্ৰকল্পই মেক ইন ইণ্ডিয়াৰ পদক্ষেপ সাফল্য লাভ কৰাৰ লগতে ২০ শতাংশ ইথানল ব্লেণ্ডিং লাভ কৰাত সহায় কৰিব। প্ৰাজৰ থলুৱাভাৱে বিকশিত ‘এনফিনিটি টিএম’ প্ৰযুক্তিয়ে বিভিন্ন কৃষি অৱশিষ্ট প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰি বায়’ইথানল, লিগ’ছালফনেট, বায়’-বিটুমিনকে ধৰি বিভিন্ন ধৰণৰ সামগ্ৰী সৰ্বোচ্চ কাৰ্যক্ষমতাৰে উৎপাদন কৰে।

অসম বায়’ ৰিফাইনেৰী প্ৰাইভেট লিমিটেড (এবিআৰপিএল)ৰ সৈতে চৰকাৰী মালিকানাধীন পিএফচিয়ে চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰিছে, যাৰ অধীনত নুমলীগড়ত বায়’ ৰিফাইনেৰী প্লাণ্ট স্থাপনৰ বাবে ৩,০৩৭.৫০ কোটি টকাৰ ঋণ প্ৰদান কৰা দি বছৰি ৩০ লাখ টন উৎপাদন কৰা এই উদ্যোগটোত শুকান বাঁহক কেঁচামাল হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হ’ব।

২৪ মেগাৱাটৰ বায়’-ক’ল ভিত্তিক কেন্দ্ৰৰ লগতে ২জি বায়’ইথানল আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী যেনে ফাৰফুৰাইল এলক’হল, এচিটিক এচিড, লিকুইড (CO2) উৎপাদন কৰিব আৰু ইয়াৰ আনুমানিক প্ৰকল্প ব্যয় হ’ব ৪,২০০ কোটি টকা। বাঁহৰ জৈৱবস্তুৰ পৰা ইথানল উৎপাদন কৰা প্ৰথম জৈৱ শোধনাগাৰৰ ভিতৰত অসম বায়’ ৰিফাইনেৰী প্ৰাইভেট লিমিটেড অন্যতম।

ই তিনিটা প্ৰমোটাৰৰ সৈতে সংযুক্ত এক যৌথ উদ্যোগ নুমলীগড় ৰিফাইনেৰী লিমিটেড আৰু ফিনলেণ্ডৰ দুটা বিদেশী কোম্পানী ফৰ্টাম আৰু কেম্পলিছ। ২০১৮ চনৰ পৰা যদিও এই বায়’ ৰিফাইনেৰীৰ কাম চলি আছে বৰ্তমানলৈকে কোনো এটা ইউনেটে উৎপাদন কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই। উৎপাদন পলম হোৱাৰ বাবে এই প্ৰকল্পৰ ব্যয় ৫ হাজাৰ কোটিলৈ বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্ভাৱনাই দেখা দিছে।

Also Read: অসম্পূৰ্ণ মন্দিৰতে ভক্তক আশীৰ্বাদ দিছে ৰাম লালাই...